Irailean abiatuko da “On-line jokoak, kirol apustuak, sare sozialak... Menpekotasuna edo kondairak?” ikastaroa. Horren arduraduna da Estibaliz Ansotegi psikologian lizentziatua eta Ortzadar SL enpresak kudeatzen dituen adikzioak prebenitzeko programen koordinatzailea.
- Noiz hasi zineten Ortzadarren kirol apustuen eta on-line jokoen gaia lantzen?
Substantzien kontsumoari lotutako sentsibilizazio-tailerrak eta arriskuak murrizteko tailerrak abian jartzen urte asko daramatzagun arren, ikastetxe batek gai hori berariaz lantzea eskatu zigun lehen aldia 2010. urtean izan zen. Beraz, 10 urte inguru daramatzagu on-line jokoen, kirol apustuen eta abarren gaia zuzenean lantzen.
- Nolakoak izan dira urte hauek? Zer bilakaera ikusi duzue?
Lehen esku-hartzeetan ez genuen oso argi zer aurkituko genuen, ea ikasleen artean oso hedatua egongo zen, ea joko horietaz abusatzen ari ziren edo haiekin lotutako beste arazoren bat zuten pertsonak aurkituko genituen.
Lehen 2-3 urteetan, tailerrak martxan jarri genituen taldeetan, oso jende gutxi aritzen zen jolasean edo apustuak egiten. Gehienentzat ezezaguna zen zerbait zen. Egia da urteekin eboluzio bat egon dela, eta gero eta ohikoagoa dela talde bakoitzean gutxienez pertsona bat aurkitzea (gehienak mutilak), jolasten duena edo apustuak egiten dituena.
Apustu-etxeak ugaritzeak, tabernetan makinak ugaritzeak, eskura egoteak, komunikabideetatik publizitatearekin etengabe bonbardatzeak, herritarren artean normalizatzea eragin du, eta bereziki gazteen artean, eta haien aisialdiaren parte izatera pasa da.
- 18 urtetik beherakoentzat debekatuta egon arren, zein da zuek aurkitzen duzuen errealitatea?
Legeak 18 urtetik beherakoei jokoa debekatzen dien arren, errealitatea beste bat da, erabat desberdina. Adingabe asko inolako arazorik gabe jokatzen aritzen dira, telefono mugikorren, tableten edo ordenagailuen bidez sartzen dira, askotan lokaletan apustuak edo jolasak egiten dituzte, eta adierazten dute badakitela zein lokaletan sar daitezkeen horretarako zailtasunik izan gabe.
Horren ondorioz, gero eta ohikoagoa da adingabeak eta oso gazteak topatzea, kirol-apustuak eta on-line jokoak gehiegikeriaz erabiltzeagatik edo mendekotasun-arazoak izateagatik laguntza eskatuz.
Nabarmendu nahi genukeen beste alderdi bat dira mota horretako jolasetan generoari dagokionez ikusten ditugun aldeak; hau da, mutil gehiago aurkitzen ditugu partidetan parte hartzen, apustuak egiten eta abar. Askotan, neskek esaten digute bikotekideei lokaletara laguntzen dietela baina ez dutela jokatzen. Neskek esan digute askoz ere presentzia handiagoa dutela sare sozialetan horrelako jokoetan baino.
- Zergatik jarraitzen dute jolas hauek hainbesteko arrakasta izaten?
Gizartean apustu-etxeen edo marka horien publizitatean agertzen diren pertsonaia ospetsuen aurkako presioa gero eta handiagoa den arren, irisgarritasun handiko jokoak dira oraindik ere, eta aukera ematen dute diru-kopuru txikiak, ongietorri-bonuak eta sarien berehalakotasuna lortzeko. Jokoen berezko ezaugarriek erakargarri egiten dituzte, eta, oro har, sinesmena da "niri ez zait gertatuko, nik kontrolatzen dut".
- Zer gomendio emango zenituzke gai hau gazteekin lantzeko?
- Kirol-apustuek, on-line jokoek, sare sozialek eta abarrek ekar ditzaketen benetako arriskuak aztertzearen eta horiei buruz hausnartzearen garrantzia. Gaiari buruz hitz egin eta gaian heztea.
- Sare sozialak (zer argitaratzen den eta zer partekatzen den) eta ausazko apustuak eta jokoak nola erabiltzen diren kontrolatzea, batez ere adin txikikoen artean.
- Gizartea joko eta aplikazio horien benetako arriskuez kontzientziatzea; guztiok gara arazo horren parte eta badugu zer egin eta zer esan.
- Nork bere burua zaintzeko jokabideak indartzea, eta mugak eta arauak erabiltzea.
- Enpresa horiekiko autoanalisia eta kritika sustatzea.